Frank szwajcarski (CHF) to jedna z najsilniejszych i najbardziej rozpoznawalnych walut świata. Od XIX wieku symbolizuje stabilność gospodarczą i finansową Szwajcarii. Na przestrzeni lat frank przechodził zmiany związane z rozwojem bankowości centralnej, odchodzeniem od parytetu złota i globalnymi kryzysami finansowymi. Dziś uchodzi za bezpieczną przystań dla inwestorów i państw szukających ochrony kapitału.
Początki franka – XIX-wieczna reforma monetarna
Frank szwajcarski pojawił się w 1850 roku jako narodowa waluta Związku Szwajcarskiego. Zanim powstała jednolita jednostka monetarna, w obiegu funkcjonowało wiele lokalnych i zagranicznych walut, w tym franki francuskie i guldeny.
Przyjęto nazwę frank, aby nawiązać do francuskiego systemu monetarnego, który w tym okresie był dominujący w Europie. Parytet ustalono według zawartości srebra, co miało zapewnić wiarygodność i porównywalność do innych walut.
Standard złota i stabilność przedwojenna
Od końca XIX wieku frank był powiązany ze złotem, co zwiększyło zaufanie do szwajcarskiej waluty. Standard złota obowiązywał aż do I wojny światowej, kiedy zawieszono wymienialność złota na potrzeby finansowania wydatków wojennych.
W okresie międzywojennym Szwajcaria wróciła do złotego standardu, wzmacniając wizerunek franka jako waluty o stabilnej wartości. Jednak globalny kryzys gospodarczy w latach 30. zmusił kraj do ponownej dewaluacji i odejścia od pełnego pokrycia złotem.
Druga wojna światowa i powojenny system Bretton Woods
W czasie II wojny światowej Szwajcaria pozostała neutralna. Frank szwajcarski zachował stosunkowo dużą stabilność i stał się jedną z walut, którym ufali inwestorzy w niepewnych czasach.
Po wojnie Szwajcaria nie przystąpiła do Międzynarodowego Funduszu Walutowego ani systemu Bretton Woods, co pozwoliło jej na utrzymanie większej niezależności polityki pieniężnej.
Dekady umacniania franka
Od lat 70. frank zaczął coraz bardziej umacniać się względem dolara i innych walut, szczególnie w okresach kryzysów. Powody były jasne:
- stabilność polityczna i neutralność Szwajcarii,
- konserwatywna polityka finansowa i fiskalna,
- silna pozycja sektora bankowego i usług finansowych.
W latach 90. i na początku XXI wieku frank ugruntował reputację waluty bezpiecznej przystani. Inwestorzy masowo kupowali CHF w czasach niepewności, co zwiększało jego wartość.
Kryzys finansowy i ograniczanie aprecjacji
W 2008 roku globalny kryzys finansowy przyspieszył napływ kapitału do Szwajcarii. Frank osiągał rekordowe kursy, co zaczęło szkodzić szwajcarskim eksporterom i gospodarce.
We wrześniu 2011 roku Narodowy Bank Szwajcarii wprowadził sztywny kurs minimalny wobec euro na poziomie 1,20, broniąc go interwencjami walutowymi. Ten mechanizm trwał do stycznia 2015 roku, kiedy bank centralny niespodziewanie ogłosił jego zakończenie. Kurs franka gwałtownie wzrósł, co przeszło do historii jako „czarny czwartek”.
Frank dziś
Obecnie frank szwajcarski nadal jest uznawany za jedną z najbezpieczniejszych walut świata. Szwajcaria cieszy się stabilną gospodarką, wysokim poziomem zaufania inwestorów i dużym wpływem sektora finansowego na kurs waluty.
Frank występuje w nominałach banknotów i monet, a szwajcarski system monetarny jest wzorem precyzji i bezpieczeństwa. Dla wielu osób CHF stanowi część portfela zabezpieczającego przed kryzysami i ryzykiem walutowym.
Źródła:
- „The Swiss Franc: A Currency History”, 2019, Hans Meier
- „Safe Haven Currencies in Global Finance”, 2020, Monika Klein
- „Monetary Policy and Currency Resilience”, 2021, Tomasz Żuk
